Państwo - Polityka - Bezpieczeństwo. Portal naukowy

Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych.

Encyklopedia Bezpieczeństwa Wewnętrznego

Przejdź do
Encyklopedia Administracji Publicznej

Data publikacji

Community policing



Ogólnie definiowana koncepcja, filozofia bądź strategia organizacyjna pracy funkcjonariuszy policji, zgodnie z którą część pracy policyjnej powinna skupiać się na współpracy ze społecznościami lokalnymi w celu wspólnego rozwiązywania problemów, począwszy od drobnych wykroczeń, poprzez kształtowanie bezpiecznych przestrzeni, skończywszy na zwalczaniu poważniejszej przestępczości. Community policing(com.pol.) określane jest w języku polskim jako policja środowiskowa oraz/lub policja uspołeczniona.

Początków com.pol. należy dopatrywać się w USA we wczesnych latach 80. XX w., kiedy to James Q. Wilson i George Kelling zaproponowali, aby zagadnienia wpływu nieładu/nieporządku społecznego na otoczenie wyjaśniać przy użyciu metafory rozbitych okien. Przedstawiona przez nich teoria (broken windows theory) zakładała, iż brak reakcji na zachowania destrukcyjne, szczególnie drobne wykroczenia, w tym niszczenie mienia (publicznego i prywatnego), prowadzi w konsekwencji do poważniejszych zaburzeń, do wzrostu przestępczości oraz zmniejszenia atrakcyjności danej okolicy. To z kolei może skutkować obniżeniem poczucia bezpieczeństwa wśród mieszkańców zagrożonego obszaru i postępującą degradacją danego miejsca. Sposobem na poradzenie sobie z tą sytuacją jest odpowiednie zarządzanie przestrzenią nastawione na działania prewencyjne, w tym niezwłoczne reagowanie nawet na drobne przejawy nieporządku. Zaangażowanie policji w tak przedstawionym kontekście ma na celu wzmacnianie społecznych aktywności na rzecz dbałości o bezpieczeństwo, budowanie pozytywnych relacji na linii społeczeństwo lokalne – policja oraz wysyłanie przestępcom sygnału o tym, że dana przestrzeń jest zadbana i chroniona. Idea com.pol., pierwotnie popularna głównie w USA, szybko zaczęła rozpowszechniać się, pośrednio dzięki popularności teorii rozbitych okien, także w innych państwach, w tym również w Europie. Po wielu latach rozwoju możemy mówić obecnie o stale rozbudowanych programach z nurtu com.pol., które aktywizują zarówno samych funkcjonariuszy, jak i coraz bardziej świadome społeczności lokalne.

W swojej podstawowej formule com.pol. jest tworzony przez kilka głównych elementów stanowiących o jego szerokim otwarciu na społeczności lokalne i swoistą pracę u podstaw. Policja środowiskowa w pierwszej kolejności ma być na tyle elastyczna, aby jej podstawowe struktury mogły stosunkowo szybko i efektywnie dostosować się do dynamicznie zmieniających się potrzeb lokalnych społeczności. Wyzwania mogą mieć tutaj różnorodny charakter, zaliczyć do nich można zarówno drobne kradzieże, graffiti w miejscach do tego nieprzeznaczonych, jak i handel narkotykami, symboliczne zawłaszczanie przestrzeni przez grupy chuligańskie czy rozboje, wymuszenia itd. Com.pol. promuje strategie organizacyjne, które wspierają wykorzystanie partnerstwa publiczno-prywatnego policji i społeczeństwa oraz techniki współpracy dążące do wspólnego rozwiązywania problemów. Członkowie danej społeczności najlepiej bowiem wiedzą, co stanowi największe wyzwanie w procesie zapewniania bezpieczeństwa na terenie ich zamieszkania, jakie negatywne zjawiska uderzają w bezpieczeństwo publiczne oraz jakie przedsięwzięcia mogą zniwelować obawy przed staniem się ofiarą przestępstwa. Policja ze swojej strony dysponuje natomiast stosownymi uprawnieniami, potencjałem organizacyjnym i materiałowym umożliwiającym podejmowanie stosownych interwencji, patrolowanie okolicy czy akcje wymierzone bezpośrednio w zachowania sprzeczne z prawem.

Istotnym wyznacznikiem odmienności policji uspołecznionej od tej w tradycyjnym ujęciu są różnice w sposobach realizacji policyjnej misji. W klasycznych działaniach policyjnych dąży się przede wszystkim do powstrzymania przestępczości poprzez karanie, w com.pol. punkt zainteresowania przenosi się na różnorodne techniki prewencyjne, które promują budowanie relacji i zaufania pomiędzy funkcjonariuszami a członkami danej społeczności oraz szerzej: szkołami, szpitalami, stowarzyszeniami, wspólnotami religijnymi, lokalnym biznesem itd. Najbardziej rozpowszechnionymi przejawami stosowania com.pol. w praktyce są: 1. zmiany w postrzeganiu rozwiązywania incydentów związanych z łamaniem prawa – nie tylko ukaranie sprawców, ale także próba zrozumienia szerszego kontekstu, tj. odpowiedź na pytanie, dlaczego sprawcy zachowali się w określony sposób, dążenie do zapobiegania ponownemu wystąpieniu podobnych kolizji z prawem; 2. budowanie zaufania poprzez dużą widoczność patrolujących policjantów oraz rozbudowę funkcji realizowanych przez dzielnicowych; 3. rozwój programów edukacyjnych i uświadamiających członków społeczności lokalnych na temat zagrożeń bezpieczeństwa i sposobów ich zwalczania we współpracy z siłami policyjnymi; 4. angażowanie policjantów w konsultacje na temat rozwiązań organizacyjnych i architektonicznych na nowo budowanych i istniejących osiedlach oraz przy zmianach w przestrzeniach publicznych; 5. intensywna współpraca policji z władzami lokalnymi i członkami społeczności, ukierunkowana na wspólne rozwiązywanie problemów (problem solving) i długotrwałą partnerską współpracę (community partnership). [ bezpieczeństwo lokalne; prewencja kryminalna]

Literatura

J. Cossyleon, Community Policing [w:] The Wiley Blackwell Encyclopedia of Urban and Regional Studies, red. A.M. Orum, Chichester 2019.

A. Kawecki, Społeczne wsparcie policji w kształtowaniu lokalnego bezpieczeństwa, „Edukacja Humanistyczna” 2017, nr 2(37).

A. Urban, Bezpieczeństwo społeczności lokalnych, Warszawa 2017.